چه حرف هایی غیبت محسوب می شود, در مورد غیبت چند مثال و مصداق بیان کنید؟

پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در تعریف غیبت می فرمایند: «آن است که یاد کنی برادر خود را به چیزی که او ناخوش آید»1
عالمان اخلاقی در تعریف غیبت گفته اند: غیبت عبارت است از: «بدگویى و پرده ‏درى نسبت به حیثیت و آبروى افراد، یعنی در غیاب شخصى کارهاى بد و ناپسند شخصی و یا عیوب و نقائص جسمى و اخلاقى او را به گونه‏اى براى کسانی که او را می شناسند, بازگو کنند که اگر به گوشش برسد، ناراحت شود.
ذکر نقایص شخص«خواه آن نقص در بدن او باشد مثل اینکه بگویی: فلانی کور، یا کر، یا گنگ، یا کوتاه، یا بلند، یا سیاه، یا زرد یا... و امثال اینهاست.
یا در نسب او باشد مثل اینکه بگویی: پسر فلان فاسق، یا ظالم، یا نانجیب و نحو اینهاست.
یا در صفات و افعال و اقوال او باشد مثل اینکه بگویی: بد خلق، یا بخیل، یا متکبر، یا جبان، یا ریاکار، یا دروغگو، یا دزد، یا ظالم، یا پرگو، یا پرخور، یا بی وقت به خانه مردم می رود و نحو اینهاست.
یا در چیزی باشد که متعلق به او باشد از: لباس، یا خانه، یا مرکب، چنانکه بگویی: جامه فلان کس چرکین است. یا خانه او چون خانه یهودان است... و امثال اینهاو هم چنین در سایر اموری که به او منسوب است و به بدی یاد شود که اگر آن را بشنود ناخوشش آید.
روزی یکی از اصحاب به دیگری گفت: فلان شخص بسیار خواب است. حضرت فرمود: گوشت برادر خود را خوردی.
غیبت کردن منحصر به زبان نیست، بلکه هر نوعی که نقصی از غیر را بفهماند غیبت است، خواه به قول باشد، یا فعل، یا اشاره یا ایماء یا رمز یا نوشتن. روایت است که زنی بر عایشه وارد شد چون بیرون رفت عایشه با دست خود اشاره کرد که کوتاه است. حضرت فرمود: که غیبت او را کردی.
فرقی نیست در حرمت غیبت، میان کنایه و تصریح؛ بلکه بسا باشد که کنایه بدتر است.»2.
مواردی که به عنوان مثال ذکر شد تنها نمونه ای از مصادیق غیبت است و برای آگاهی بیشتر می توانید به کتب اخلاقی مراجعه کنید.
در مواردی غیبت کردن جایز است؛ مثل اینکه فرد علنی و بدون هیچ گونه پروایی در برابر دیگران گناه میکند غیبت او اشکالی ندارد، اگر چه خوشش نیاید. البته باید خیلی مراقب باشیم که حتی جایی هم که جواز غیبت داریم وارد آن نشویم مگر به ضرورت. چرا که ممکن است مقدمه ای شود برای ورود به حرام.
انسان اگر در رفتار و گفتار خود دقت کند ملاحظه می کند که دارای عیب و نقص های فراوان است. پس چه خوب است که به عیوب خود بپردازد و از عیب جویی نسبت به دیگران پرهیز کند. چقدر زشت است که انسان از عیوب خود غافل شده و در صدد بیان عیوب دیگران برآید.

ذکر دو حدیث در مذمت غیبت:
پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند: «کسی که مرد مسلمی را غیبت کند ، روزه او باطل شود و وضوی او شکسته شود و روز قیامت بیاید در حالی که از دهن او بویی بیرون می آید که از بوی مردار گندش بیشتر است، اهل موقف در آزار می آیند از آن...
انس ابن مالک گوید: رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: در شب معراج گذشتم به قومی که روی های خود را با چنگال خویش خراش می دادند. از جبرئیل پرسیدم اینان کیان اند؟ گفت اینها کسانی هستند که غیبت مردم را می کردند»2

دوست عزیز!
مباحث بسیار گسترده و کاملی در این باب در کتاب معراج السعاده ملا احمد نراقی (رضوان الله تعالی علیه) و چهل حدیث حضرت امام (رحمه الله علیه ) آمده که توصیه می شود حتما مطالعه نمایید.

فهرست منابع:
----------
1. معراج السعاده؛ ملا احمد نراقی، ص 447
2. چهل حدیث؛ امام خمینی (رحمه الله علیه)، ص305